Roedd steil a siap y glocsen a’r math o bren
a ddefnyddid yn dibynnu ar waith y gwisgwr. Byddai
gan weithiwr yn gwiethio ar y cei, neu gyda dwr,
ddarn o ledr dros y garai a glowr bar a sawdl isel
rhag ofn y cai ei ddal ac y byddai’n hawdd
llithro allan ohonynt ac yn sicr byddent â
gwadn drwchus ar loriau poeth y gwiethfeydd tin
a dur oherwydd fod pren yn drawsgludwr gwres gwael.
Yma yng Nghymru broliai pobl Ceredigion mai pren
sycamor a ddefnyddid i wneud eu clocsiau hwy tra
yn yr Alban defnyddir pren bedw.
Dywedid
fod bedw yn addas ar gyfer gwaith dan ddaear a taw
dyna pam fod clocsie glowyr Cumbria, Efrog a Morgannwg
yn cael eu gwneud gyda’r goeden hon. Gyda’r
chwyldro diwydiannol a mwy o ffatrioedd yn troi
i beiriannau death y gost o wneud sgidiau i lawr
ac o'r herwydd trodd mwy a mwy o bobl oddi wrth
y clocsiau diolwg at esgidiau lledr. |