Tua diwedd y 17eg ganrif death y delyn deir-res o’r
Eidal i Gymru ac fe fu’n offeryn poblogaidd iawn.
‘Roedd ganddi dair rhes o dannau, gyda’r ddwy
rhes allanol wedi eu cyweirio i’r raddfa ddeiatonig,
a’r rhes ganol i’r nodau cromatig ac fe’i
cenid ar yr ysgwydd chwith.
Yn
1810 datblygodd Sebastian Erard o Baris y delyn bedal
ac yn raddol defnyddiwyd llai a llai o’r deir-res.
Canai sawl telynor y ddau offeryn, dynion fel John Parry
(ddall) a John Thomas (Pencerdd Gwalia)
Noddid
nifer o delynorion Cymreig y 18fed ganrif gan yr uchelwyr
gyda nawdd Llys Llanofer yng Ngwent yn un o’r rhai
amlycaf a’r olaf i ollwng y traddodiad o gael telynor
yn y llys, ond wrth i’r gefnogaeth ariannol ddirywio,
yna yn y gwestai a’r tafarndai y caent eu cynhaliaeth,
gan amlaf fel cyfeiliant i ddawnsio a chanu penillion.
Rhoid lle arbennig iddi wrth gwrs yn yr Eisteddfod.
BETHAN
ROBERTS.
|